Bulmaca Sözlüğü ve Cevapları: At yarışı


Atlar bâzen sâdece spor ya da farklı amaçlar için yarıştırılabilir, ancak yarışların günümüzde ilgiye ve ekonomik öneme sâhip olmasının en önemli nedenlerinden biri müşterek bahislerdir. At yarışları, müşterek bahislerle birlikte anılmakta ve şans oyunlarına, dînî inanç ya da başka gerekçelerle sıcak bakmayanların eleştiri oklarına hedef olmaktadır. Bu nedenle müşterek bahisleri, at yarışlarının “yumuşak karnı” olarak tanımlayabiliriz. İslâm’ın ilk yıllarından îtibâren at yarışları, vazgeçilmez sporlardan biri olmuştur. Hz. Peygamber, “ Kişinin eşiyle, ok ve yayıyla ve atıyla oynaması dışındaki oyunlar boş ve faydasızdır.” buyurmuştur. At binmek, Hz. Peygamber’in sürekli olarak özendirdiği, kazananlara ödüller verdiği, çoğu kez kendisinin de iştirak ettiği bir spor dalıdır. Resûl-i Ekrem; at binme, güreş ve atletizmin öğrenilmesi ve öğretilmesini istemiş, hatta bir babanın çocuğuna karşı görevlerinden söz ederken çocuğu helal rızıkla beslemek, ona okuma yazma ve at binmeyi öğretmek şeklinde bir sıralama yapmıştır.


At Yarışı Müşterek Bahis Çeşitleri

Batı dünyâsındaki uygulamalara bakacak olursak XVI. ve XVII yüzyıllarda, başta Fransa ve İngiltere gibi Avrupa ülkeleriyle, ABD’nin birçok eyâletinde şans oyunları yasaklanmış ya da bâzı düzenlemelerle kısıtlanmıştır. Savoy’da erkeklere şans oyunları yasaklanırken, kadınların ufak bedellerle şans oyunu oynamalarına izin veriliyordu. Buna karşın, Çin seddi ve 1631 yılında Londra’nın ilk su kemerinin yapımı gibi kamu yatırımlarına kaynak sağlamak için piyango düzenlediğini görülmektedir. Bilet satışı yapılarak düzenlenen ilk piyango, 14 Şubat 1466’da Belçika’nın Brugges şehrinde gerçekleştirilmiş, elde edilen gelir ise şehrin yoksullarına dağıtılmıştır. At yarışları, ülkemizde de sâdece eğlence amaçlı düzenlenmemiştir. Örneğin Osmanlı’nın zor zamanlarında, düzenlenen at yarışları sâyesinde eğitime bir nebze katkı sağlanmıştır. 1902 yılında Üsküp’te, 1903 ve daha önceki yıllar Çorum’da pâdişâhın emriyle geliri ilkokul düzeyindeki mekteplere bırakılmak üzere at yarışları düzenlendiği devlet arşivlerindeki belgelerden öğrenilmektedir.

Türk Dil Kurumu’nun bu başlıktaki açıklamalarına başka düzeltmeler de yapmamız gerekir. “Müşterek bahis” TDK Sözlüğü’nde, “At yarışlarında, en az iki koşuda yarışan hayvanlardan birinin kazanmasına bağlanan talih oyunu.” şeklinde tanımlanmaktadır ki bu yanlıştır. Gerek ülkemizde gerek yurt dışında iki koşuda yarışan atlardan/hayvanlardan birini bilmek üzerine düzenlenen bahis hiçbir zaman olmamıştır. Bu tanımlamaya en yakın oyun “çifte bahis” olarak bilinir ve TDK’nın sözlüğünde de açıklandığı gibi, çifte bahis iki ardışık koşunun birincisini tahmin etmek üzere oynanır. Ayrıca müşterek bahis bir oyun türü değil, gerek at yarışı gerekse diğer yarışmalar için düzenlenen oyunların bütününe verilen ortak addır. Örneğin ikili bahis, çifte bahis, ganyan ve plase oyunları da müşterek bahislerin türleridir. Müşterek bahsi “ortak katılımlı şans oyunları” olarak tanımlayabiliriz.

226: Wagering: şartlı bahis: time bet n

VİRGÜLLÜ SIRALI İKİLİ BAHİS : En az 4 atın iştirak ettiği koşulara düzenlenir. İlk iki dereceye giren atların sıralı olarak bilinmesidir. Yukarıdan aşağıya doğru sırasıyla seçilen atların içerisinden, 2 adet atın seçim sırasına göre yarışın ilk iki derecesini paylaşması halinde kupon kazançlı sayılır. Örneğin: 3 , 5 , 4 , 1 numaralı atları sırasıyla seçelim. Yarış, (3, 5) (3, 4) (3, 1) olarak sonuçlansın. Bu durumda kupon kazançlı sayılır. Yarış 1 , 5 olarak sonuçlanmış olsaydı. Kupon kazançlı olmayacaktı.

VİRGÜLLÜ TABELA BAHİS : Bir koşuda, birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü gelecek atları sıralı veya sırasız olarak tahmin ederek o atlar üzerine oynanan bahistir. Sıralı bulunması halinde Sıralı Tabela Bahis ikramiyesi kazanılır. Sırasız bulunması halinde ise sırasız ikramiyesi kazanılır. Yukarıdan aşağıya doğru seçilen atların içerisinden, 4 adet atın yarışın ilk dört derecesini paylaşması halinde kupon kazançlı sayılır. Yapmış olduğunuz seçim sırası ile atların yarışı bitiriş sırası aynı ise, SIRALI değilse SIRASIZ ikramiye kazanmış olursunuz. Örneğin: 3 , 5 , 4 , 1 , 7 numaralı atları sırasıyla seçelim. Yarış, 7 , 4 , 1 , 3 olarak sonuçlansın. Bu durumda kupon kazançlı sayılır. Ancak sıralama doğru olmadığı için sadece sırasız ikramiye kazanmış olursunuz.

At Yarışında Bahis Türleri, Bahis Çeşitleri ve Açıklamaları

İKİLİ BAHİS TEK KOLON : En az 7 atın iştirak edeceği bir koşuda, ilk iki dereceyi paylaşan atların bilinmesidir. Sıralama önemli değildir. “İkili Bahis Tek Kolon” da atlar tek kolon üzerinden işaretlenmiş olur. Bu durumda işaretlenen atlardan iki tanesinin yarışta ilk ikiye girmesi yeterlidir.

PLASE İKİLİ BAHİS TEK KOLON : En az 10 atın iştirak edeceği bir koşuda, ilk üç dereceyi paylaşan atlardan herhangi iki tanesinin bilinmesidir. Sıralama önemli değildir. “Plase İkili Bahis Tek Kolon” da atlar tek kolon üzerinden işaretlenmiş olur. Bu durumda işaretlenen atlardan iki tanesinin yarışta ilk üçe girmesi yeterlidir.

At Yarışları ve Müşterek Bahis

Geçmiş yıllarda müşterek bahis satışlarındaki başarısızlığımız; yarış sever sayısının azlığı, yarış otoritesine/müessesesine güvensizlik, iller arası bahis oynama olanağının bulunmayışı,her ildeki bahis türlerinin farklılık göstermesi gibi etkenlerden kaynaklanıyordu. Örneğin 1939 yılında Fikret Yüzatlı, Sipâhi Ocağı’nın sâhibi olduğu Veliefendi yarış yerini kirâlayarak işletme hakkını aldı. Altı hafta süren ve pazar günleri yapılan İstanbul yarış sezonunda müşterek bahislere katılım günde ortalama 60-70 bin lirayı buluyordu. Günde beş koşu koşuluyor ve ganyan, plase, ikili, çifte, üçlü ganyan oynanabiliyordu. Diğer illerde ise satışlar İstanbul’a oranla çok daha azdı ve sâdece ganyan, plase oynanabiliyordu.

İstanbul’da yakalanan başarı sâyesinde cemiyetin yarışçılığımızdaki etkinliği 1945 yılından îtibâren daha da arttı. Bunun sonucu, İstanbul’daki yıllık yarış haftası sayısı önce 6’dan 8’e, 1947 yılında da 10’a çıkarıldı. Artan koşu ve izleyici sayıları bâzı önlemlerin alınmasını da gerektirdi. Öncelikle pistin iyileştirilmesi gündeme gelince cemiyetin olanaklarıyla, kum pist elden geçirildi ve hipodrom yapılana kadar bu pist kullanıldı. İzleyici sayısındaki artışa çözüm olarak önce ek tribünler, 50’li yılların başında da portatif tribünler konuldu. Yarışçılığın ana gelir kaynağı olan müşterek bahislere katılım, İstanbul yarışları dışında hayli düşüktü. Müşterek bahsin yöresel olması da katılımı güçleştiriyor, hatta birçok il için olanaksızlaştırıyordu. Örneğin İzmir ile bağlantı zorluğu nedeniyle, bu ilimizdeki yarışlara İstanbul ve Ankara’dan müşterek bahis katılımı çok sonraki yıllarda gerçekleşti. Yarışların düzenlendiği il dışında müşterek bahis oynatmak isteyenlere kolaylıkla izin veriliyordu; ama uygulamadaki bâzı yanlışlar güven sarsıcıydı. Bu yüzden birçok yarış sever hipodromdan uzaklaştı. Kentler arası müşterek bahse katılma imkânı ilk kez 1941 yılında, Osman Münir Kutnak’ın yayımladığı Stad dergisi aracılığıyla gerçekleşti.


At Yarışları Müşterek Bahisler Yönetmeliği

Koşunun birincisini bulmak amacıyla oynanan oyundur. Aynı koşuda eküri atlardan birine ganyan oynamakla ekürinin o koşudaki atlarının hepsine ganyan oynamış sayılırsınız. Ancak koşuya eküri olarak katılacağı ilan edilen at veya atlardan çıkan olduğu takdirde bu atların üzerine oynanmış iştirak bedelleri iade edilir. Ganyan oyununa katılım için kupon hazırlamanıza gerek yoktur. Oynamak istediğiniz at/atları ve de tutarı terminalin başında bulunan görevliye deklare etmeniz yetecektir. Bu oyuna kupon doldurmak suretiyle de katılabilirsiniz. Kuponları doldururken, koşu numarasını BAHİS türü için de “G” harfini işaretlemeniz gerekmektedir. Oynayacağınız tutarı misli sütununda, at / atların numarasını da geniş sütunların ilkinde işaretleyince ganyan biletiniz hazır olacaktır.

* Aba giyilerek ve bele kuşak bağlanarak yapılan bir tür güreş

Ganyan, plase:Bütün illerde uygulanan ve yarış severlerin en çok ilgi duydukları oyunlardı. 1949 yılındaki Veliefendi yangını sonrası yarışların yeniden başlaması için, İstanbul’da ikili bahsin kaldırılması, çifte bahsin bire indirilmesi, bahsin hangi koşularda oynanacağının yarışların başlama saatinden yarım saat önce kura ile belirlenmesi gibi önlemler alındı. Müşterek bahiste teknik donanım ve uzman eksikliği nedeniyle verilen hatâlı startlar, koşu sonuçlarının tartışılır olması gibi konular da gündemden hiç düşmüyordu. Bunların önüne geçmek amacıyla 1955 yılından îtibâren fotofiniş ve 1962’de starting-boxlar kullanılmaya başlandı.

Elden çıkarılacak mal için açılan ilan türü

Koşudan çıkan at/atlar olması durumunda bu at/atlar üzerine oynanmış olan bahisler iade edilir ve ilgili koşuya ait oranlar yeniden belirlenir. At çıkmadan önce diğer atlara oynanmış ve kazanmış bahisler ise Ganyan oyunu kesinti tablosuna göre yeniden hesaplanır. İki veya daha fazla çıkan at olması durumunda ilgili bahis türü için geçerli kesinti tablosuna göre çoklu kesinti uygulanır. Ancak uygulanacak bu kesinti miktarlarının toplamı her 1 (bir) Türk Lirası için 90 (doksan) Kuruştan daha fazla olamaz.